Konşimento; gemiye yüklenen veya yüklenmek üzere teslim alınan eşyanın, eşyanın yükleteni tarafından beyan edilen genel olarak cinsi, miktarı, varsa eşyayı diğer eşyalardan ayırt edebilmek için zorunlu olan işaretler ile ilgili kayıtları içermektedir.
Konşimento yük teslim alındıktan sonra taşıyan veya temsilcisi (kaptan veya taşıyanın yahut kaptanın bu hususta yetkilendirdiği bir temsilcisi) tarafından tek taraflı olarak düzenlenen, eşyanın konşimentoda belirtilen cins, miktar ve durumda taşıyan tarafından taşınmak üzere teslim alındığını gösterir; taşıyan tarafından eşyanın varma limanında konşimentonun haklı sahibi görünen kişiye teslim edileceği taahhüdünü içeren ve aynı zamanda bir taşıma sözleşmesinin (navlun sözleşmesi) varlığını ispat eden bir kıymetli evraktır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'na göre, konşimento iki türde düzenlenebilir:
Teslim Konşimentosu: Malın teslim alındığını ve taşımacılık işleminin başladığını gösteren belgedir. Taşınmak üzere teslim alınan, fakat henüz fiili olarak gemiye yüklenmemiş olan eşya için yükletenin izniyle düzenlenen konşimentoyu ifade eder.
Yükleme Konşimentosu: Malın yüklendiğini gösteren belgedir. Yükleme konşimentosu, malın taşıma sırasında devredilmesi için kullanılmaz. Bunun yerine, malın alıcısına teslim edilmesi için teslim konşimentosu düzenlenir.
Bu belgelerin her biri farklı amaçlar için kullanılır ve taşımacılık işleminin farklı aşamalarını belgelemektedir. Teslim konşimentosu malın teslim alındığını, yükleme konşimentosu ise malın yüklendiğini gösterir.
Öte yandan konşimento, kıymetli evrak olarak nama, emre ve hamiline olarak düzenlenebilir. TTK uyarınca belirli bir kişinin adını ihtiva eder şekilde düzenlenmiş nama yazılı konşimento, TTK’nın 1228.maddesinin 3.fıkrası uyarınca eşyanın alıcısı adına düzenlenebileceği gibi yükletenin, taşıyanın ve hatta gemi kaptanının adına da düzenlenebilir. Uygulamada en çok rastlanan emre yazılı (to order) konşimento ise “emre” veya “gönderilenin emrine” kaydının konularak düzenlendiği konşimentodur. Emre yazılı konşimento, senedin ciro edilmesi ve senet üzerindeki zilyetliğin geçirilmesi ile devredilir.
Konşimento; gemiye yüklenen veya yüklenmek üzere teslim alınan eşyanın, eşyanın yükleteni tarafından beyan edilen genel olarak cinsi, miktarı, varsa eşyayı diğer eşyalardan ayırt edebilmek için zorunlu olan işaretler ile ilgili kayıtları içerebilmektedir. Konşimento metninde yer alan beyanlardan doğan hukuki sorumluluk bakımından ise her halde yükleten, TTK 1145 uyarınca taşınmak üzere teslim alınan veya gemiye yüklenen eşya hakkında tam ve doğru beyanda bulunmakla yükümlü olup kusuru olmasa bile beyanlarının doğru olmaması yüzünden taşıyanın uğradığı zararlardan sorumludur.
Konşimento, bir taşıma sözleşmesinin en önemli belgelerinden biridir ve birçok önemli işlevi vardır. Aşağıdaki işlevlerinden bazıları şunlardır:
Taşıma sözleşmesi: Konşimento, bir taşıma sözleşmesi olarak hizmet verir ve gönderici, alıcı ve taşıyıcı arasında taşıma işleminin koşullarını belirler.
Malın teslimi: Konşimento, malın taşıyıcıdan alıcıya teslim edilmesinde kullanılan bir belgedir. Alıcının malı teslim alabilmesi için konşimentonun ibraz edilmesi gerekmektedir.
Malın durumu: Konşimento, malın yüklenmeden önceki durumunu belirleyen ve taşıma sırasında meydana gelen hasarları da kaydeden bir belgedir.
Taşıma ücreti: Konşimento, taşıma ücreti ile ilgili bilgileri içerir ve taşıma ücretinin ödenmesi için de kullanılır.
Sigorta: Konşimento, malın sigortalanmasıyla ilgili bilgileri içerebilir ve sigorta taleplerinde de kullanılabilir.
Gümrük işlemleri: Konşimento, gümrük işlemlerinde de kullanılır ve malın gümrükte işlem görmesi için gereklidir.
Maliyet hesaplama: Konşimento, taşıma maliyetlerinin hesaplanması için kullanılır ve taşıma maliyetlerinin doğru bir şekilde tahmin edilmesine yardımcı olur.
Hukuki koruma: Konşimento, gönderici ve alıcının haklarını korur ve taşıyıcının taahhütlerini yerine getirmesini sağlar.
Bu nedenlerle, konşimento taşıma işlemlerinde önemli bir rol oynar ve doğru bir şekilde düzenlenmesi ve kullanılması gerekmektedir.
Konu hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Comments